البته در این مدت مسئولان اقتصادی کشور بارها تذکر داده‌اند که چنین اوضاعی پایدار نخواهد بود و افرادی که به‌منظور کسب سود سرمایه‌های خود را وارد این بازار کنند قطعا متضرر خواهند شد. از طرفی صاحبان سرمایه‌های خرد و کلان زمانی که با افزایش قیمت‌های جهانی طلا مواجه شده‌اند، توجهی به این هشدارها ندارند.
قیمت طلا در بازارهای جهانی از 3ماه پیش روند صعودی به‌خود گرفته و از 1330 دلار در هر اونس به بیش از 1500دلار رسیده است. تقریبا طی همین مدت، قیمت سکه تمام بهار آزادی در بازار تهران از 350 هزار تومان به 424 هزار تومان رسیده است که البته طی این مدت نوسانات شدیدی را تجربه کرده و رکورد استثنایی 451هزار تومان را نیز به ثبت رسانده است. این ارقام نشان می‌دهد که قیمت‌ها در این بازار تا حدود کمی متأثر از قیمت‌های جهانی بوده و به‌نظر می‌رسد عوامل دیگری موجب بروز این شوک قیمتی در بازار سکه شده است.
البته از آنجا که ضرب سکه هزینه‌ای معادل 7 هزار تومان برای صرافان دارد، قیمت منطقی برای فروش هر قطعه سکه، باید به همین میزان بیشتر از قیمت جهانی باشد؛ اما توجیه افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها در این بازار چیست؟
بررسی اظهارنظرهای کارشناسان و متخصصان نشان می‌دهد که چند دلیل عمده برای عدم‌تبعیت قیمت‌های داخلی از قیمت جهانی طلا وجود دارد.
کاهش نرخ سود
به اعتقاد کارشناسان، کاهش نرخ سود بانکی به 11 درصد یکی از اصلی‌ترین دلایل خروج سپرد‌ه‌های بانکی و هجوم این نقدینگی سرگردان به بازار سکه و طلا است.به‌عنوان مثال جمشید پژویان معتقد است که مردم به‌عنوان اصلی‌ترین بازیگران عرصه اقتصادی کشور، با مشاهده این کاهش در نرخ سود بانکی، به فکر کسب سود از بازارهای دیگر افتاده‌اند.رئیس شورای رقابت می‌گوید: در شرایطی که تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی بیش از سودی است که بانک‌ها به مردم می‌پردازند، مردم حق دارند که دست به چنین اقدامی بزنند.راه حل اساسی که به‌منظور کنترل این بازار به‌نظر بسیاری کارشناسان می‌رسد این است که دولت باید در سیاست‌های پولی خود تجدید نظر کرده و اقدام به تغییر نرخ سود کند.
هدفمندی یارانه‌ها و افزایش قیمت
به‌نظر می‌رسد که یکی دیگر از دلایل افزایش کاذب قیمت‌ها، اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها توسط دولت است.
البته دولت که از پایان آذرماه سال گذشته اقدام به اجرای این قانون کرد، موفق شد با وجود تمام گمانه‌زنی‌هایی که می‌شد قیمت‌ها را کنترل کرده و مانع از بروز شوک تورمی در اقتصاد شود.براساس گزارش بانک مرکزی، نرخ تورم که در پایان آبان ماه به 9/7درصد رسیده بود، در پایان آذرماه به 10/1درصد رسید و و نهایتاً در فروردین 90 به 13/4 درصد رسید.
اما با این وجود به‌نظر می‌رسد که تلاش‌های دولت برای کنترل انتظارات تورمی به نتیجه مطلوب نرسیده و برخی صاحبان منابع به‌منظور حفظ قدرت خرید خود در حال تبدیل دارایی‌های خود به طلا هستند.از طرفی برخی صاحب‌نظران عمده‌ترین نگرانی‌ها درخصوص هدفمندی یارانه‌ها را در بخش تولید ارزیابی می‌کنند و می‌گویند دولت با عمل نکردن به تعهدات خود در زمینه ارائه کمک‌های پیش‌بینی شده به صنایع و تولیدات، آینده خوبی را در این بخش ترسیم نکرده است.به اعتقاد کارشناسان همین امر می‌تواند یکی دیگر از دلایل خروج سرمایه‌ها از بخش تولید و گسیل آن به سمت بازارهای غیرمتشکل از جمله بازار طلا باشد که افزایش قیمت سکه طلا در بازارهای داخلی را به همراه دارد.
بنابراین به‌نظر می‌رسد دولت در این بخش باید ضمن کمک به تولید، تلاش بیشتری در راستای کنترل اساسی نرخ تورم و در نتیجه مهار انتظارات تورمی کرده و با بیان میزان دقیق افزایش قیمت حامل‌های انرژی و کالاهای تولیدی مانع از افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها در بازار شود.
تحول سیستم بانکی فرصت یا تهدید
همانطور که گفته شد، کارشناسان کاهش نرخ سود بانکی و سیاست‌های پولی دولت را یکی از دلایل افزایش قیمت سکه‌های بهار آزادی توصیف می‌کنند. در همین شرایط اخباری مبنی بر تصمیم دولت برای اجرای طرح تحول در سیستم بانکی شنیده می‌شود. رئیس‌جمهور در روزهای پایانی سال گذشته از این تصمیم دولت خبر داد و در سال‌جاری نیز مسئولان دولتی بر این امر تأکید کرده‌اند اما باید دید در شرایطی که تغییرات اقتصاد جهانی و نیز شرایط داخلی اقتصاد باعث سردرگمی نقدینگی سرگردان شده است آیا مواجه کردن سیستم بانکی با تحولاتی اساسی، فوریت دارد یا خیر و اینکه این تحولات باید به چه نحوی اجرا شود تا کمترین تأثیرات منفی را بر اقتصاد کشور داشته باشد.با مطالعه سابقه بازار سکه و طلا در کشور به وضوح مشخص است که هر گاه چنین شرایطی بر بازار حاکم شده بانک مرکزی و دولت توانسته‌اند آن را تحت کنترل در بیاورند. اما همواره در سیاست‌های اعمالی توسط نهادهای حاکمیتی، تأکید بر عرضه بوده و با افزایش روزها و ساعات حراج در بانک کارگشایی، مشکل افزایش قیمت به‌صورت مقطعی حل شده و مدتی بعد دوباره همین مشکل بروز پیدا کرده است.
بانک مرکزی سال گذشته با تمام محدودیت‌هایی که در زمینه واردات طلا وجود دارد، اقدام به واردات ده‌ها تن طلا به کشور کرده و از این راه سود قابل توجهی نیز عاید کشور کرد اما به‌نظر می‌رسد با وجود شرایط و محدودیت‌هایی که در زمینه ضرب سکه و عرضه آن وجود دارد، بانک مرکزی باید بیش از آنکه به فکر عرضه سکه باشد، تقاضا را کنترل کرده و مانع از هجوم تقاضا به این بازارها شود.
البته همین اتفاق در بازار سهام نیز قابل مشاهده است؛ بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که روند صعودی شاخص بورس در ماه‌های اخیر گرچه اتفاقی میمون و حاکی از رونق اقتصادی کشور است اما بیش از حد واقعیت بوده و بیم کاهش یکباره آن وجود دارد.بنابراین در مرحله اول ضروری است تا دولت عامل اصلی و محرک واقعی هجوم نقدینگی‌های سرگردان به بازارهایی همچون طلا، سهام و شاید ارز را شناسایی کند و در مرحله بعد اقدام به مهار این نقدینگی از طریق کنترل تقاضا کند. البته در این راستا به‌کارگیری سیاست‌هایی درخصوص عرضه نیز می‌تواند راهگشای دولت برای دستیابی به اهداف کنترل بازار باشد.
